″Karkonosze na dawnych rycinach i litografiach″

al, 29 kwietnia 2018 14:29

czytam

"Kolebką karkonoskich grafik stało się położone niedaleko Jeleniej Góry miasteczko Kowary. W 1801 r. w Karkonoszach po raz pierwszy pojawił się Friedrich August Tittlel, rytownik wykształcony w Dreźnie przez mistrza Adiana Zingga."*

okladka książki P. Bergmanna

Krkonoše. Na starých rytinách a litografiích = Karkonosze. Na dawnych rycinach i litografiach = Riesengebirge. Alte stiche und lithografien Petera Bergmanna to smakołyk nie tylko dla kolekcjonerów.

Tak się rozpoczęła wielka produkcja obrazków, z których niejeden stał się dziełem sztuki, a inne świadectwem, że panta rhei. Trójęzyczne (czesko-polsko-niemieckie) opracowanie to nie tylko podróż w czasie przez góry i doliny karkonosko-izerskiego pejzażu. Od litografii, przez widokówki i mapy aż po stuletnią fotografię, przemierzamy rozmaite techniki obrazowania, talenty większych i mniejszych postaci sztuki graficznej, kartografów, wydawców oraz fotografów.

Przebogato ilustrowana archiwaliami, opatrzonymi szczegółowym i profesjonalnym komentarzem książka, jest potężnym źródłem wiedzy nie tylko o sztuce obrazowania krajobrazu i przestrzeni, ale przede wszystkim o samym krajobrazie karkonosko-izerskim. Reprodukcje bowiem, przywołane w poczcie kilkuset, ukazują wiele nieistniejących obiektów, zmienione przez wieki zakątki, przeobrażoną ludzką ręką naturę i kulturę. Mapy w obszernym rozdziale dostarczają informacji nie tylko stricte geograficznych, ale też ukazują ewolucję samej kartografii – co było dawniej ważne dla twórców i odbiorców w prezentacji ziemskiej powierzchni.

Z kolekcji widokówek możemy się sporo dowiedzieć nawet o powodziach i innych kataklizmach doświadczających Góry Olbrzymie. Drzewiej, nie dysponując Internetem i serwisami społecznościowymi, mieszkańcy gór za pomocą pocztowego medium, przekazywali sobie wiedzę o stratach.

Opasły, 300-stronicowy album dużego formatu, nie jest wyłącznie zbiorem widokówek prezentujących góry. Wiele uwagi autor poświęca zabytkom, zarówno po śląskiej, jak i czeskiej stronie Karkonoszy. Zasięg terytorialny zresztą także nie ogranicza się wyłącznie do tego pasma, a sięga daleko poza Zachodnie Sudety, aż w Środkowe, pod koniec książki ukazując Książ, Góry Stołowe i nawet Kłodzko.

Pozycja wartościowa nie tylko dla miłośników starych pocztówek, których nie brakuje w naszym regionie. Każdy zainteresowany przeszłością Zachodniego Śląska, Sudetów i Północnych Czech powinien z "Karkonoszami na dawnych rycinach i litografiach" się zapoznać.

Książka dostępna w czytelni jeleniogórskiej Książnicy Karkonoskiej w dziale regionalnym:
Krkonoše. Na starých rytinách a litografiích = Karkonosze. Na dawnych rycinach i litografiach = Riesengebirge. Alte stiche und lithografien
Peter Bergmann, Mezimestí: Petr Bergmann, Broumovsko Organic. 2017

*) Bergmann P., Karkonosze na dawnych rycinach i litografiach, Petr Bergmann / Broumovsko Organic, Czeski Cieszyn 2017, s. 9