″Karkonosze na dawnych rycinach i litografiach″
al, 29 kwietnia 2018 14:29

"Kolebką karkonoskich grafik stało się położone
niedaleko Jeleniej Góry miasteczko Kowary. W 1801 r. w Karkonoszach
po raz pierwszy pojawił się Friedrich August Tittlel, rytownik
wykształcony w Dreźnie przez mistrza Adiana Zingga."*

Krkonoše. Na starých rytinách a litografiích =
Karkonosze. Na dawnych rycinach i litografiach = Riesengebirge. Alte
stiche und lithografien Petera Bergmanna to smakołyk nie tylko dla
kolekcjonerów.
Tak się rozpoczęła wielka produkcja obrazków, z
których niejeden stał się dziełem sztuki, a inne świadectwem, że
panta rhei. Trójęzyczne (czesko-polsko-niemieckie) opracowanie to
nie tylko podróż w czasie przez góry i doliny
karkonosko-izerskiego pejzażu. Od litografii, przez widokówki i
mapy aż po stuletnią fotografię, przemierzamy rozmaite techniki
obrazowania, talenty większych i mniejszych postaci sztuki
graficznej, kartografów, wydawców oraz fotografów.
Przebogato ilustrowana archiwaliami, opatrzonymi
szczegółowym i profesjonalnym komentarzem książka, jest potężnym
źródłem wiedzy nie tylko o sztuce obrazowania krajobrazu i
przestrzeni, ale przede wszystkim o samym krajobrazie
karkonosko-izerskim. Reprodukcje bowiem, przywołane w poczcie
kilkuset, ukazują wiele nieistniejących obiektów, zmienione przez
wieki zakątki, przeobrażoną ludzką ręką naturę i kulturę.
Mapy w obszernym rozdziale dostarczają informacji nie tylko stricte
geograficznych, ale też ukazują ewolucję samej kartografii – co
było dawniej ważne dla twórców i odbiorców w prezentacji
ziemskiej powierzchni.
Z kolekcji widokówek możemy się sporo dowiedzieć
nawet o powodziach i innych kataklizmach doświadczających Góry
Olbrzymie. Drzewiej, nie dysponując Internetem i serwisami
społecznościowymi, mieszkańcy gór za pomocą pocztowego medium,
przekazywali sobie wiedzę o stratach.
Opasły, 300-stronicowy album dużego formatu, nie jest
wyłącznie zbiorem widokówek prezentujących góry. Wiele uwagi
autor poświęca zabytkom, zarówno po śląskiej, jak i czeskiej
stronie Karkonoszy. Zasięg terytorialny zresztą także nie
ogranicza się wyłącznie do tego pasma, a sięga daleko poza
Zachodnie Sudety, aż w Środkowe, pod koniec książki ukazując
Książ, Góry Stołowe i nawet Kłodzko.
Pozycja wartościowa nie tylko dla miłośników
starych pocztówek, których nie brakuje w naszym regionie. Każdy
zainteresowany przeszłością Zachodniego Śląska, Sudetów i
Północnych Czech powinien z "Karkonoszami na dawnych rycinach
i litografiach" się zapoznać.
Książka dostępna w czytelni jeleniogórskiej
Książnicy Karkonoskiej w dziale regionalnym:
Krkonoše. Na starých rytinách a litografiích =
Karkonosze. Na dawnych rycinach i litografiach = Riesengebirge. Alte
stiche und lithografien
Peter Bergmann, Mezimestí: Petr Bergmann, Broumovsko
Organic. 2017
*) Bergmann P., Karkonosze na dawnych rycinach i litografiach, Petr Bergmann / Broumovsko Organic, Czeski Cieszyn 2017, s. 9